วันพฤหัสบดีที่ 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561

การประยุกต์ใช้หลักเศรษฐกิจพอเพียง

ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
จากแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราช (รัชกาลที่ 9) ที่ทรงให้แนวทางการดำเนินชีวิตแก่พสกนิกรชาวไทยตลอดนานกว่า 30 ปี คือ ใช้จ่าย 3 ส่วน และเก็บออม 1 ส่วน ฉันและครอบครัวได้นำมาปฏิบัติทำให้มีความเป็นอยู่ดีขึ้น ภายใต้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง คือ
การนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน
ครอบครัวของฉันอยู่แบบเศรษฐกิจพอเพียงตามแนวพระราชดำริที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรง ดังนี้
       1.พอมีพอกิน ปลูกพืชสวนครัวไว้กินเองบ้าง ปลูกไม้ผลไว้หลังบ้าน 2-3 ต้น พอที่จะมีไว้กินเองในครัวเรือน แบ่งให้เพื่อนบ้านบ้าง เหลือจึงขายไป
       2.พออยู่พอใช้ ทำให้บ้านน่าอยู่ ปราศจากสารเคมี กลิ่นเหม็น ใช้แต่ของที่เป็นธรรมชาติ รายจ่ายลดลง สุขภาพจะดีขึ้น (ประหยัดค่ารักษาพยาบาล) คุณพ่อของฉันและฉันมักเน้นเกี่ยวกับเรื่องไฟฟ้าและน้ำประปา ท่านให้พวกเราช่วยกันประหยัด ไม่ว่าจะอยู่ที่บ้านหรือโรงเรียน ก็ควรปิดน้ำ ปิดไฟ เมื่อเลิกใช้งานทุกครั้ง
       3.พออกพอใจ เราต้องรู้จักพอ รู้จักประมาณตน ไม่ใคร่อยากใคร่มีเช่นผู้อื่น เพราะเราจะหลงติดกับวัตถุ ชีวิต โดยจะอยู่ในกิจกรรม “ออมวันนี้ เศรษฐีวันหน้า”
       4.เมื่อมีรายได้แต่ละเดือน จะแบ่งไว้ใช้จ่าย 3 ส่วน เป็นค่าน้ำ ค่าไฟ ค่าโทรศัพท์ ค่าจิปาถะ ที่ใช้ในครัวเรือน รวมทั้งค่าเสื้อผ้า เครื่องใช้บางอย่างที่ชำรุด เป็นต้น
        5.ฉันจะยึดความประหยัด ตัดทอนรายจ่ายในทุกๆ วันที่ไม่จำเป็น ลดละควาฟุ่มเฟือย
การปฏิบัติตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง
  • ยึดหลัก พออยู่ พอกิน พอใช้
  • ยึดความประหยัด ตัดทอนค่าใช้จ่าย ลดความฟุ่มเฟือย ในการดำรงชีพ
“ความเป็นอยู่ที่ต้องไม่ฟุ้งเฟ้อต้องประหยัดไปในทางที่ถูกต้อง”
  • ยึดถือการประกอบอาชีพด้วยความถูกต้องและสุจริต
“ความเจริญของคนทั้งหลายย่อมเกิดมาจากการประพฤติชอบ และการหาเลี้ยงชีพชอบเป็นสำคัญ”
  • ละเลิกการแก่งแย่งผลประโยชน์และแข่งขันในการค้าขาย ประกอบอาชีพแบบต่อสู้กันอย่างรุนแรง
“ความสุขความเจริญอันแท้จริง หมายถึง ความสุข ความเจริญ ที่บุคคลแสวงหามาได้ด้วยความเป็นธรรมทั้งในเจตนาและการกระทำ ไม่ใช่ได้มาด้วยความบังเอิญหรือด้วยการแก่งแย่งเบียดบังจากผู้อื่น”
  • มุ่งเน้นหาข้าวหาปลา ก่อนมุ่งเน้นหาเงินหาทอง
  • ทำมาหากินก่อนทำมาค้าขาย
  • ภูมิปัญญาชาวบ้านและที่ดินทำกิน คือทุนทางสังคม
  • ตั้งสติที่มั่นคง ร่างกายที่แข็งแรงปัญญาที่เฉียบแหลม
ข้อเสนอแนะ
       เศรษฐกิจพอเพียงจะดำเนินไปได้ดี ด้วยการ ประชาสัมพันธ์ให้ทุกคนปฏิบัติตาม ที่ขอให้อย่าลืมที่จะปฏิบัติในเรื่อง ความขยัน ประหยัด ซื่อสัตย์ อดทน ปฏิบัติตนเป็นคนดี ดำเนินชีวิตแบบเรียบง่ายให้พอเพียง พอกิน และพอใช้ โดยยึดหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
       ถึงเวลาแล้วที่พวกเราทุกคนควรร่วมมือ ร่วมใจ กันปฏิบัติตามแนวพระราชดำริเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวงตั้งแต่ยังเด็ก แล้วจะติดเป็นนิสัยความพอเพียงไปตลอดชีวิต สามารถนำไปพัฒนาตน พัฒนาประเทศชาติให้เจริญ ก้าวหน้า เป็นบุคคลที่มีคุณภาพ เป็นคนดีของสังคม
 
 
การประยุกต์ปลูกฝังใช้เศรษฐกิจพอเพียงในโรงเรียน
                   เริ่มต้นจากการเสริมสร้างคนให้มีการเรียนรู้ วิชาการและทักษะต่างๆ ที่จำเป็น เพื่อให้สามารถรู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงในด้านต่างๆ พร้อมทั้งเสริมสร้างคุณธรรม จนมีความเข้าใจและตระหนักถึงคุณค่าของการอยู่ร่วมกันของคนในสังคม และอยู่ร่วมกับระบบนิเวศน์วิทยาอย่างสมดุล เพื่อจะได้มีความเกรงกลัวและละอายต่อการประพฤติผิดมิชอบ ไม่ตระหนี่ เป็นผู้ให้ เกื้อกูล แบ่งปัน มีสติยั้งคิดพิจารณาอย่างรอบคอบ ก่อนที่จะตัดสินใจ หรือกระทำการใดๆ จนกระทั่งเกิดเป็นภูมิคุ้มกันที่ดีในการดำรงชีวิต โดยสามารถคิดและกระทำบนพื้นฐานของความมีเหตุมีผล พอเหมาะ พอประมาณกับสถานภาพ บทบาทและหน้าที่ของแต่ละบุคคล ในแต่ละสถานการณ์ แล้วเพียรฝึกปฏิบัติเช่นนี้ จนตนสามารถทำตนให้เป็นพึ่งของตนเองได้ และเป็นที่พึ่งของผู้อื่นได้ในที่สุด
เศรษฐกิจพื้นฐาน ประกอบด้วยลักษณะสำคัญคือ
•  เป็นเศรษฐกิจ   ของคนทั้งมวล
•  มีชุมชนที่เข้มแข็งเป็นพื้นฐานของเศรษฐกิจ
•  มีความเป็นบูรณาการเข้มแข็งไปพร้อม ๆ กันหมด ทั้งเรื่องเศรษฐกิจ  สังคม สิ่งแวดล้อม และ วัฒนธรรม
•  เติบโตบนพื้นฐานที่เข้มแข็งของเราเอง เช่น ด้านเกษตร หัตถกรรม อุตสาหกรรม สมุนไพร อาหาร การท่องเที่ยว เป็นต้น
•  มีการจัดการที่ดีเป็นพื้นฐาน ส่งเสริมการเกิดนวัตกรรมต่าง ๆ ให้สามารถนำมาใช้งานได้อย่างต่อเนื่อง
การพัฒนาประเทศตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง
การพัฒนาประเทศ มิได้มีแบบอย่างตายตัวตามตำรา หากแต่ต้องเป็นไปตามสภาพภูมิประเทศทางภูมิศาสตร์ สังคมวิทยา วัฒนธรรมชุมชน ที่มีความหลากหลาย ในขณะเดียวกันเราก็ต้องเข้าใจในการเปลี่ยนแปลงของสังคมโลกที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วตามอิทธิพลของกระแสโลกาภิวัฒน์ ควบคู่ไปกับการพยายามหาแนวทางหรือวิธีการที่จะดำรงชีวิตตามหลักการพื้นฐานของเศรษฐกิจพอเพียง ให้ดำเนินไปได้อย่างสมดุลและสอดคล้องกับสภาพแวดล้อมในยุคโลกาภิวัฒน์ โดยอาศัยปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเป็นตัวสร้างภูมิคุ้มกันต่อผลกระทบที่ชุมชนอาจจะได้รับ ไม่ให้กระแสเหล่านั้นมาทำลายเอกลักษณ์และวัฒนธรรมชุมชนจนต้องล่มสลายไป
             จากแนวพระราชดำริ เศรษฐกิจพอเพียง เป็นแนวทางที่ให้ประชาชนดำเนินตามวิถีแห่งการดำรงชีพ
ที่สมบูรณ์ ศานติสุข โดยมีธรรมะเป็นเครื่องกำกับ และใจตนเป็นที่สำคัญ ซึ่งก็คือ วิถีชีวิตไทย ที่ยึดเส้นทางสายกลางของความพอดี ในหลักของการพึ่งพาตนเอง 5 ประการ คือ
•  ความพอดีด้านจิตใจ : เข้มแข็ง พึ่งตนเองได้ มีจิตสำนึกที่ดี เอื้ออาทร ประณีประนอม คำนึงถึงผลประโยชน์ส่วนรวม
•  ความพอดีด้านสังคม : มีการช่วยเหลือเกื้อกูลกัน สร้างความเข้มแข็งให้แก่ชุมชน รู้จักผนึกกำลัง และที่สำคัญมีกระบวนการเรียนรู้ที่เกิดจากฐานรากที่มั่นคงและแข็งแรง
•  ความพอดีด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม : รู้จักใช้และจัดการอย่างฉลาดและรอบคอบ เพื่อให้เกิดความยั่งยืนสูงสุด ใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ในประเทศ เพื่อพัฒนาประเทศให้มั่นคงเป็นขั้นเป็นตอนไป
•  ความพอดีด้านเทคโนโลยี : รู้จักใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมให้สอดคล้องกับความต้องการและควร
พัฒนาเทคโนโลยีจากภูมิปัญญาชาวบ้านของเราเอง และสอดคล้องเป็นประโยชน์ต่อสภาพแวดล้อมของเราเอง
•  ความพอดีด้านเศรษฐกิจ : เพิ่มรายได้ ลดรายจ่าย ดำรงชีวิตอย่างพอสมควร พออยู่ พอกินตามอัตภาพ และฐานะของตนเอง
จะเห็นได้ว่าการพัฒนาเริ่มจาก การสร้างพื้นฐาน ความพอกินพอใช้ ของประชาชนในชาติเป็นส่วนใหญ่ก่อน แล้วจึงค่อยเสริมสร้างความเจริญและฐานะทางเศรษฐกิจ . ตามลำดับ เพื่อจะได้เกิดสมดุลทางด้านต่าง ๆ หรือ เป็นการดำเนินการไปอย่างเป็นขั้นเป็นตอน จากระดับหนึ่งไปสู่อีกระดับหนึ่ง โดยสร้างความพร้อมทางด้านต่าง ๆ อย่างเหมาะสม ที่ไม่ใช่เป็นการ “ ก้าวกระโดด ” ที่ต้องใช้ปัจจัยภายนอกต่าง ๆ มาเป็นตัวกระตุ้น เพียงเพื่อให้เกิดความทันกันในชั่วขณะหนึ่ง ซึ่งในที่สุดประชาชนไม่สามารถปรับตัวให้สอดคล้องกับความต้องการและการแข่งขันดังกล่าวได้ ก็จะเกิดปัญหาตามมา ดังที่ประเทศไทยได้ประสบปัญหาเศรษฐกิจ   เมื่อปี 2540
…การประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง…
…ระดับบุคคลและครอบครัว…
ด้านเศรษฐกิจ
ลดรายจ่าย   เพิ่มรายได้   ใช้ชีวิตอย่างพอควร   คิดและวางแผนอย่างรอบคอบ มีภูมิคุ้มกันไม่เสี่ยงเกินไป   การเผื่อทางเลือกสำรอง
        ด้านจิตใจ
มีจิตใจเข้มแข็ง  พึ่งตนเองได้  มีจิตสำนึกที่ดี   เอื้ออาทรประนีประนอมนึกถึงผลประโยชน์ส่วนรวมเป็นหลัก
        ด้านสังคม
ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน   รู้รักสามัคคี   สร้างความเข้มแข็งให้ครอบครัวและชุมชน
     ด้านทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมรู้จักใช้และจัดการอย่างฉลาดและรอบคอบ   เลือกใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างคุ้มค่าและเกิดประโยชน์อย่างสูงสุดฟื้นฟูทรัพยากรเพื่อให้เกิดความยั่งยืนสูงสุด
     ด้านเทคโนโลยี
รู้จักใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม   สอดคล้องกับความต้องการและสภาพแวดล้อม  (ภูมิสังคม) พัฒนาเทคโนโลยีจากภูมิปัญญาชาวบ้านเองก่อน   ก่อให้เกิดประโยชน์กับคนหมู่มาก   
ตัวอย่างการประยุกต์ใช้เศรษฐกิจพอเพียงในระดับบุคคลและครอบครัว
ตัวอย่างการใช้จ่ายอย่างพอเพียง
          พอประมาณ :  รายจ่ายสมดุลกับรายรับ 
          มีเหตุมีผล :  ใช้จ่ายอย่างมีเหตุผล /มีความจำเป็น /ไม่ใช้สิ่งของเกินฐานะ /ใช้ของอย่างคุ้มค่าประหยัด 
          มีภูมิคุ้มกัน : มีเงินออม /แบ่งปันผู้อื่น /ทำบุญ 
          ความรู้คู่คุณธรรม : ประกอบอาชีพที่สุจริต ด้วยความขยันหมั่นเพียร ใช้สติปัญญาในการตัดสินใจและดำเนินการต่างๆ เพื่อให้เท่าทันต่อการเปลี่ยนแปลง
การประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ระดับชุมชน 
                                                                                                    
ตัวอย่างกิจกรรมเศรษฐกิจพอเพียง 
(ด้านเศรษฐกิจ)
หลักปฏิบัติ
ตัวอย่างกิจกรรม
1. รู้จักการใช้จ่ายของตนเอง
            -ใช้จ่ายอย่างมีเหตุมีผล  
            -อย่างพอประมาณ 
            -ประหยัด เท่าที่จำเป็น
                –บันทึกบัญชีรายรับและรายจ่าย 
                -วิเคราะห์บัญชีรายรับและรายจ่าย 
                -แลกเปลี่ยนประสบการณ์ 
                -รับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคเพื่อลด รายจ่ายที่ฟุ่มเฟือย
2. รู้จักออมเงิน มีกลไกลดความเสี่ยง
            –ระบบสวัสดิการ 
            –ระบบออมเงิน 
            –ระบบสหกรณ์ 
            –ระบบประกันต่างๆ
                -ออมวันละหนึ่งบาท
สัปดาห์การออม 
                -จัดตั้งกลุ่ม/สหกรณ์ออมทรัพย์
3. รู้จักประหยัด
            -ใช้และกินอย่างมีเหตุผลไม่ฟุ่มเฟือย 
            -ใช้พลังงานเท่าที่จำเป็น
            -ใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า
               -ปลูกผักสวนครัวรั้วกินได้ 
               -เลี้ยงปลา เลี้ยงไก่ ไว้กิน ไว้ขาย 
               -ใช้สินค้าที่ประหยัดพลังงาน 
               -รีไซเคิลขยะเพื่อนำมาใช้ใหม่ 
               -นำของเหลือใช้ มาทำให้เกิดประโยชน์
4. พึ่งตนเองได้ทางเศรษฐกิจโดยผลิต หรือสร้างรายได้ที่
            -สอดคล้องกับความต้องการ 
            -สอดคล้องกับภูมิสังคม 
            -สอดคล้องกับภูมิปัญญาท้องถิ่น 
            -สอดคล้องกับทรัพยากรท้องถิ่น
เน้นการผลิตเพื่อพึ่งตนเอง ให้พอเพียงกับการบริโภค และการผลิตที่หลากหลาย เช่น 
             -ปลูกพืชผักผสมผสาน 
             -ปลูกพืชสมุนไพรไทย 
             -ผลิตสินค้าจากภูมิปัญญาท้องถิ่น 
             -จัดอบรมพัฒนาอาชีพในชุมชน
ตัวอย่างกิจกรรมเศรษฐกิจพอเพียง
(ด้านสังคม)
ตัวอย่างกิจกรรมเศรษฐกิจ
หลักปฏิบัติ
ตัวอย่างกิจกรรม
5. รู้จักช่วยเหลือสังคมหรือชุมชน 
        ›  ปลูกจิตสำนึกสาธารณะ 
        ›  ปลูกฝังความสามัคคี 
        ›  ปลูกฝังความเสียสละ 
        ›  เผยแพร่องค์ความรู้เศรษฐกิจพอเพียง
พัฒนาความรู้คูคุณธรรม ผ่านกิจกรรม  
รวมกลุ่มต่างๆ 
          ›  จัดกิจกรรมลด ละ เลิก อบายมุข 
          ›  จัดกิจกรรมช่วยเหลือผู้ด้อยโอกาส 
          ›  จัดค่ายพัฒนาเยาวชน 
          ›  จัดตั้งศูนย์เรียนรู้ภายในชุมชน
พอเพียง
(ด้านสิ่งแวดล้อม)
หลักปฏิบัติ
ตัวอย่างกิจกรรม
6. สร้างสมดุลของทรัพยากรธรรมชาติ 
           ›  ปลูกจิตสำนึกรักษ์สิ่งแวดล้อม 
           ›  ฟื้นฟูแหล่งเสื่อมโทรมในท้องถิ่น 
           ›  ฟื้นฟูและอนุรักษ์ทรัพยากรในท้องถิ่น   
           ›  ฟื้นฟูดูแลสถานที่ท่องเที่ยวใน
พัฒนาความรู้เกี่ยวกับดิน น้ำ ป่า เพื่อฟื้นฟู รักษา 
         ›  โครงการชีววิถี 
         ›  จัดอบรมการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ 
         ›  จัดทำฝายแม้ว
ตัวอย่างกิจกรรมเศรษฐกิจพอเพียง
(ด้านวัฒนธรรม)
หลักปฏิบัติ
ตัวอย่างกิจกรรม
7. สืบสานวัฒนธรรมไทย
             › สร้างจิตสำนึกรักษ์ไทยรักบ้านเกิด 
             › ฟื้นฟูและอนุรักษ์อาหารประจำท้องถิ่น  
             › ฟื้นฟูและอนุรักษ์ดนตรีไทยและ  
เพลงไทย 
             › ฟื้นฟูและอนุรักษ์วัตถุโบราและโบราณสถาน
                   ปลูกฝังมารยาทไทย 
                 ›  ส่งเสริมอาหารประจำท้องถิ่น 
                 ›  ส่งเสริมการใช้ภาษาประจำท้องถิ่น 
                 ›  ทำนุบำรุงโบราณวัตถุและโบราณสถาน
8. ส่งเสริมพระพุทธศาสนา
            › ปลูกจิตสำนึกความรักชาติ 
            › ตระหนักถึงคุณค่าของพระพุทธศาสนา 
            › จงรักภักดีต่อพระมหากษัตริย์  
              ›  ให้ความสำคัญกับการรักษาศีลหรือสวดมนต์ 
 เป็นประจำ 
              ›  ส่งเสริมการฝึกอบรมสมาธิภาวนา 
              ›  ร่วมกันทะนุบำรุงศาสนา 
              ›  พัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่น 
              ›  รณรงค์การใช้สินค้าไทย
สรุปข้อสังเกตเกี่ยวกับการประยุกต์ใช้เศรษฐกิจพอเพียง
การประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เกิดได้หลายด้านและหลายรูปแบบ ไม่มีสูตรสำเร็จแต่ละคนจะต้องพิจารณา  ปรับใช้ ตามความเหมาะสม ให้สอดคล้องกับ เงื่อนไขและสภาวะที่ตนเผชิญอยู่ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง จะช่วยให้เรา “ฉุกคิด” ว่ามีทางเลือกอีกทางหนึ่ง ที่จะช่วยให้       เกิดความยั่งยืน มั่นคง และสมดุลในระยะยาว